مدل های کسب و کار تجارت الکترونیکی
مدل های کسب و کار تجارت الکترونیکی یا E-Commerce ، امروزه از هر نوعی در حال شکوفا شدن هستند و همانطور که انتظار میرفت تا سال 2020 فروش فروشگاه های اینترنتی رشد 78 درصدی داشته باشد.
یک کسب و کار تجارت الکترونیک پررونق نیازمند بصیرت، آگاهی از بازار مدنظر، یک طرح کسب و کار مناسب و جستجوی دقیق محصولات و مدل های کسب و کار دیگر است. اما یکی از بزرگترین موانعی که تازه واردان به این فضا با آن روبه‌رو می شوند، به سادگی حل می شود. بسیاری از به اصطلاح صاحبان مشاغل تجارت الکترونیک اصلاً نمی دانند که این کسب و کارها چطور راه می افتند و برای انتخاب مدل کسب و کار و محصول چه گزینه هایی دارند.
قبل از راه‌اندازی یک کسب و کار تجارت الکترونیک، باید با انواع مدل‌های این نوع کسب و کار آشنا شوید. به‌علاوه باید یک پلتفرم تجارت الکترونیک را شناسایی کنید که با نیازهای مدل کسب و کار شما جور دربیاید. در این مقاله، قصد داریم شما را با این اصطلاحات فنی آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
دسته‌بندی اصلی مدل های کسب و کار تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک تمام بازارهای برخطی را دربرمی‌گیرد که خریداران و فروشندگان را به هم وصل می‌کنند و از اینترنت برای پردازش تمام معاملات الکترونیک استفاده می‌شود.
اولین ایده ای که باید به فکرتان برسد، نوع معامله تجاری است که به دنبال آن هستید. وقتی به کسب و کاری فکر می‌کنید که می‌خواهید راه بیاندازید، خودتان را در حال فروش به چه کسی می‌بینید؟ آیا کسب و کار شما، B2B است یا B2C، C2C یا C2B؟
آیا ایده‌ای برای نوعی از کسب و کار تجارت الکترونیک دارید که مدتی است به آن فکر می‌کنید؟ پس بیایید نگاهی به رایج‌ترین شیوه‌های معامله در این نوع مدل کسب و کاری بیاندازیم.
تجارت الکترونیک کسب و کار به کسب و کار (B2B)
مدل B2B بر تأمین محصولات از طرف یک کسب و کار برای دیگری تأکید دارد. هرچند بسیاری از کسب و کارهای تجارت الکترونیک در این بازار ویژه، خدمات‌رسان هستند، اما تحت این عنوان با شرکت‌های نرم‌افزاری، شرکت‌های مبلمان و تأسیسات، شرکت‌های میزبانی اسناد، و بسیاری از دیگر مدل‌های کسب و کار تجارت الکترونیک مواجه خواهید شد.
نمونه‌هایی از تجارت B2B که احتمالاً با آنها آشنایی دارید، شرکت ExxonMobil و شرکت Chevron ،Boeing و Archer Daniel Midlands هستند. این شرکت‌ها از پلت‌فرم‌های تجارت الکترونیک سفارشی برخوردارند که در یک محیط بسته، با دیگر کسب و کارها مستقیماً کار می‌کند. کسب و کار تجارت الکترونیک B2B معمولاً به نقدینگی استارتاپی بیشتری نیاز دارد.
تجارت الکترونیک کسب و کار به مشتری (B2C)
اکثر مردم وقتی یک کسب و کار تجارت الکترونیک را تصور می‌کنند، به بخش B2C فکر می‌کنند. این مدل عمیق‌ترین نوع بازار تجارت الکترونیک است. فروش‌های B2C مدل خرده‌فروشی سنتی را دنبال می‌کنند که در آن یک کسب و کار محصول خود را به افراد می‌فروشد، اما برخلاف فروشگاه واقعی، معامله به‌صورت آنلاین انجام می‌شود.
نمونه‌هایی از کسب و کارهای B2C همه‌جا به چشم می‌خورد. نه‌تنها خرده‌فروشان آنلاین مثل Newegg ،Overstock ،Widh و NodCloth بلکه دیگر کسب و کارهای سنتی بزرگ B2C مثل Staples ،WalMart ،Target ،REI، و Gap نیز در این دسته حضور دارند.
تجارت الکترونیک مشتری با مشتری (C2C)
B2B و B2C مفاهیم نسبتاً آشنایی برای اکثر ما هستند، اما ایده‌ی C2C فرق دارد. به نظر شما یک کسب و کار تجارت مشتری با مشتری چه شکلی است؟
این سایت‌ها که محصول اوج گرفتن تجارت الکترونیک و افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان به فروش آنلاین هستند، به مشتریان اجازه می‌دهند در ازای پرداخت حق دلالی اندکی به سایت، اجناس موردنظر خود را معامله و خرید و فروش کنند. به همین دلیل راه‌اندازی یک سایت C2C برنامه‌ریزی دقیقی را می‌طلبد.
علی‌رغم موفقیت آشکار پلت‌فرم‌هایی مثل eBay و Craigslist، بسیاری از دیگر سایت‌های مزایده و طبقه‌بندی‌شده (عرصه‌های اصلی C2C) پس از افتتاح، به‌خاطر مدل‌های ناپایدارشان به‌سرعت بسته شده‌اند.
تجارت الکترونیک مصرف‌کننده به کسب و کار (C2B)
C2B مدل دیگری است که اکثر مردم به آن فکر نمی‌کنند، اما به شدت در حال رواج یافتن است. این نوع از کسب و کار تجارت الکترونیک زمانی رخ می‌دهد که مصرف‌کننده اجناس یا خدماتی را به کسب و کارها می‌فروشد، و تقریباً معادل مالکیت انحصاری است که به یک کسب و کار بزرگتر خدمت می‌کند.
سایت‌های حراج معکوس و تأمین خدمات مثل UpWork، و یا Google AdSense تحت همین عنوان قرار می‌گیرند.
تجارت الکترونیک دولتی
مدل‌های فوق‌الذکر، ساختارهای خرده‌فروشی تجارت الکترونیک اولیه هستند، اما تنها ساختارهای موجود نیستند. دیگر انواع تجارت الکترونیک شامل مدیریت دولتی می‌شود که مبادلات تجارت الکترونیک را با کسب و کارها یا مصرف‌کنندگان به انجام می‌رساند:
• کسب و کار به دولت/B2G (که B2A هم نامیده می‌شود): برای کسب و کارهایی که مراجعان انحصاری آنها دولت یا نوعی از مدیریت دولتی است. یک مثال در این زمینه، شرکت Synergetics در فورت کالینز کلرادو است که پیمان‌کاران و خدمات را در اختیار نهادهای حاکمیتی می‌گذارد.
• C2G (که C2A هم خوانده می‌شود): معمولاً افراد بابت مالیات یا شهریه‌ی دانشگاه به دولت پول می‌دهند.
این دو بخش به روی صاحبان شرکت‌ها بسته، اما درحال رشد هستند ازجمله G2B برای فروش‌های دولت به کسب و کارهای خصوصی، و G2C برای فروش‌های دولت به عموم جامعه.
انواع مدل‌های درآمدی کسب و کار تجارت الکترونیک
مسئله مهم بعدی که باید به آن فکر کنید، نحوه انجام مدیریت دارایی و منبع‌یابی محصولات است. برخی افراد دوست دارند خودشان محصولات را تولید کنند و برخی دیگر از اینکه پارکینگشان پر از جعبه شود بیزارند.
توزیع مستقیم
ساده‌ترین شکل تجارت الکترونیک، یعنی توزیع مستقیم به شما اجازه می‌دهد فقط یک ویترین چیده و پول مشتریان را بگیرید. بقیه کارها بر عهده تأمین‌کننده است. این روش شما را از مدیریت موجودی، انبارداری، یا سروکله زدن با بسته بندی خلاص می‌کند، اما باید حواستان به یک چیز مهم باشد.
اگر فروشندگانتان کند باشند، کیفیت محصول پایین‌تر از حد مورد انتظار باشد، یا مشکلاتی درمورد سفارش وجود داشته باشد، تقصیر شما (و سایت شما) است. Wacky Hippo نمونه‌ای از یک سایت تجارت الکترونیک است که از توزیع مستقیم استفاده می‌کند.
اگر درمورد توزیع مستقیم کاملاً مطمئنید، راه درست استفاده از POD است که یکی از روش‌های چاپ کتاب یا عرضه‌ی محصولات دیگر است که در آن چاپ یا تولید محصول، پس از درخواست مشتری انجام می‌شود.
عمده فروشی و انبارداری
کسب و کارهای عمده‌فروشی و انبارداری از ابتدای کار به سرمایه زیادی نیاز دارند. چرا که باید موجودی و ذخیره خود را مدیریت کنند، سفارشات مشتریان و اطلاعات ترابری را پیگیری نمایند، و روی خود فضای انبار سرمایه‌گذاری کنند.
DollarDays یک عمده‌فروش آنلاین با فروشگاه بزرگی حاوی بیش از 260،000 محصول است. آنها یک راهبرد مهم برای خرده‌فروشان در این فضا را به کار گرفته‌اند به طوری که با پیشنهاد قیمت‌های عمده چند جنسی و یک جنسی، آنها می‌توانند محصولات خود را هم به مردم و هم به خرده‌فروشان بفروشند. این کار حاشیه سود بیشتری را نسبت به مدل کاملاً عمده‌فروشی در اختیارشان می‌گذارد.
نام تجاری خصوصی و تولید
اگر دارای ایده‌ای برای یک محصول عالی هستید اما نقدینگی یا تمایلی برای ساختن کارخانه خودتان ندارید، این مدل کسب و کار تجارت الکترونیک می‌تواند مناسب شما باشد. شرکت‌هایی که محصولاتی را خارج از محل کار خود، برای فروش تولید می‌کنند، طرح‌ها یا نمونه‌های اولیه را به یک پیمانکار تولیدکننده می‌دهند تا آن محصول را مطابق میل مشتری ساخته و حتی مستقیماً به دست او برساند، یا به شخص ثالثی مثل آمازون یا شرکت دیگری بدهد که محصول نهایی را می‌فروشد.
تولید عندالمطالبه، درصورت مواجهه با مشکلی در ارتباط با کیفیت محصول، امکان تعویض سریع تأمین‌کنندگان را به شما می‌دهد. در این حالت هزینه‌های استارتاپتان کم است، و اگر در آینده علاقه داشته باشید تجهیزات تولید خودتان را راه بیاندازید، این راه خوبی برای آزمودن یک محصول یا مفهوم جدید است.
نام تجاری سفید
در این مدل شما محصولی را انتخاب می‌کنید که تا به حال با موفقیت توسط شرکت دیگری به فروش رفته است، اما این شرکت گزینه‌های نام تجاری سفید، طراحی، بسته‌بندی و فروش محصول را به شما پیشنهاد می‌دهد. این کار در صنایع زیبایی و سلامتی رایج است، اما به ندرت در نیچ های دیگر رخ می‌دهد.
یکی از مشکلات نام تجاری سفید، تقاضاست. شما هر چه سفارش بدهید گیر می‌افتید، و اکثر این شرکت‌ها حداقل مقدار تولید را تعیین می‌کنند و اگر نتوانید این مقدار را بفروشید، باید آن را نگه دارید. این گزینه تجارت الکترونیک را وقتی در نظر بگیرید که می‌خواهید تمام‌وقت روی کسب و کارتان کار کنید و می‌دانید که تقاضا برای محصولتان وجود دارد.
تجارت الکترونیک اشتراکی
یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین نام‌های تجاری در تجارت الکترونیک، Dollar Shave Club است و دیگر نمونه‌های ارائه دهنده خدمات اشتراکی از این قرارند: Stitch Fix، Blue Apron، و Nature Box.
این شرکت‌های تجارت الکترونیک بر مدل اشتراکی متکی بوده و در فواصل منظم و برنامه‌ریزی‌شده، جعبه‌ای حاوی محصولات خاصی را به مشتریان تحویل می‌دهند. شرکت‌های اشتراکی، جریان‌های درآمدی نسبتاً قابل‌اتکایی داشته و می‌توانند به سادگی مشتریان را به خرید اشتراک جدید یا تشویق دوستانشان به ثبت‌نام، ترغیب کنند.
این امکان وجود دارد که در این حالت انتخاب محصولات و نیازهای ویژه دشوار باشد. جعبه‌های اشتراکی موفق معمولا در چند گروه جای می‌گیرند که عبارتند از سلامتی و نظافت، زیبایی، مد، و تغذیه.
مدل‌های درآمدزایی از محصول
به‌محض اینکه دریافتید به چه کسی و کجا قرار است محصولتان را بفروشید، باید به آنچه می‌خواهید بفروشید فکر کنید. برخی کسب و کارها یک محصول واحد با نام تجاری سفید (بی‌نام) را می‌فروشند، در حالی که دیگران گلچین کاملی از محصولات ویژه بازار را ارائه می‌دهند. اما مدل دیگری وجود دارد که به برنامه‌های تبلیغاتی در میان طیف گسترده‌ای از محصولات مختلف بستگی دارند. قبل از افتتاح فروشگاهتان باید درمورد نوع و تعداد محصولات تصمیم بگیرید. بسته به بازار ویژه‌ای که دارید، شاید مجبور باشید اقدامات و مقررات تولید را ارزیابی کنید.
آنچه برای تجارت الکترونیک مهم است
تجارت الکترونیک واژه گسترده‌ای است، اما ساده‌ترین شکل تعریف آن می‌تواند مبادله خدمات و محصولات به صورت آنلاین باشد. محصولات وابسته، ملموس و دیجیتال، و همین‌طور انواع خدماتی که شامل تبادل وجه به صورت برخط می‌شوند، همگی زیرمجموعه این حوزه به حساب می‌آیند. اصولا تمرکز ما بر کسب و کارهای محصول‌محور است، پس ما در اینجا چند مدل برتر را برای شما توضیح خواهیم داد تا در عمل هم معنای آنها را بفهمید.
مدل تک محصوله
کسب و کارهای تجارت الکترونیک تک‌محصوله بر یک محصول واحد تمرکز دارند، که می‌تواند در سطوح مختلف به کسب و کارها یا مصرف‌کنندگان ارائه شود. مثلاً Nvivo، یک بسته نرم‌افزاری است که توسط شرکت بین‌المللی QSR تولید می‌شود. تنها محصول QSR، بسته نرم‌افزاری Nvivo است، هرچند این شرکت آموزش‌ها و محصولات مکمل را هم به کاربرانش می‌فروشد.
این مدل اگر از داشتن یک محصول باثبات و برخوردار از تقاضای بالا و رقابت محدود مطمئن باشید، مدل خوبی است. در غیر این صورت، با احتیاط به آن ورود کنید. ضرب‌المثل معروف «نگذاشتن همه تخم‌مرغ‌هایتان در یک سبد» را به یاد بیاورید.
مدل تک مقوله ای
وقتی می‌خواهید اوضاع را برای ورود به یک بازار ویژه‌ی تجارت الکترونیک بسنجید، یک سایت تک مقوله‌ای می‌تواند انتخاب هوشمندانه‌ای باشد. با ارائه گلچین کوچکی از محصولات که به دقت گزینش شده‌اند می‌توانید بدون هزینه اضافه، آبرو و اعتبار کسب کنید. برخی خرده‌فروشان با یک مدل این‌چنینی شروع کرده‌اند و امروزه هم کماکان افراد بسیاری از آن استفاده می‌کنند.
به یاد داشته باشید که همیشه می‌توان زیرگروه‌هایی را تعریف کرد مثلاً کتاب را درنظر بگیرید. اگر یک کتابفروشی باز کنید، مقوله شما کتاب است. اما چه نوع کتابی؟ کتب درسی؟ بسیار خوب. چه حوزه‌ای؟ وقتی واقعاً به تعریف تجارت الکترونیک تک‌مقوله‌ای فکر می‌کنید، با مسئله چالش‌برانگیزی مواجه می‌شوید. در انجام این کار زیاده‌روی نکنید و تمرکز خود را حفظ نمایید. کلید موفقیت راه‌اندازی سایتی موفق، متمرکز شدن بر مشتریان خاص مدنظرتان و علایق آنهاست، بعد زیرمجموعه‌ای از این علایق را انتخاب کنید که سودآورتر به نظر می‌رسند.
نمونه‌هایی از سایت‌های تجارت الکترونیک در این عرصه، Mangelsen Nature Photography، Flowers.com، و شرکت The White TShirt هستند.
این یک مدل هوشمند برای صاحبان کسب و کارهای جدید است و مدیریت آن به حداقل تلاش و سرمایه گذاری نیاز دارد و ایراد اصلی‌اش هم این است که احتمالاً تنها نظر بخش بسیاری کوچکی از خریداران تجارت الکترونیک را جلب می‌کنید.
مدل چندمقوله ای
سایت‌های تجارت الکترونیک چند‌مقوله‌ای، گزینه مناسبی برای فروشگاه‌های باثبات سنتی محسوب می‌شوند. خرده‌فروشانی که سایت تک‌مقوله‌ای را با موفقیت امتحان کرده‌اند و آماده توسعه محصولات خود هستند، شاید برای سایت‌های چند‌مقوله‌ای نیز آماده باشند.
انتخاب محصول، یکی از سخت‌ترین بخش‌های مدیریت این نوع سایت است. یک محصول بد می‌تواند اعتبار شما را لکه‌دار کند و اگر نیاز خود را از چند منبع تأمین می‌کنید، هرچه فروشگاه شما بزرگتر باشد، تدارکات آن سخت‌تر خواهد شد. نمونه‌هایی از فروشگاه تجارت الکترونیک چند‌مقوله‌ای از این قرارند: Target، Cultures for Health، و REI.
مدل تبلیغ کننده
Amazon ،DoTerra Essential Oils و چندین شرکت دیگر، فروش خود را با کمک تبلیغ‌کننده‌ها رونق داده‌اند. فروش تبلیغ‌کننده، گاهی ازطریق وب‌نوشت، اما اغلب به‌وسیله فروشگاه‌های اختصاصی تجارت الکترونیک، با فراهم ساختن امکان بازدید بیشتر، برای فروشنده اصلی سودآور است؛ به‌علاوه خود تبلیغ‌کننده هم با معرفی محصول، وبلاگ شخصی، یا سایت دیگر، فرصت کسب درآمد را پیدا می‌کند.
اکثر سایت‌های تبلیغ‌کننده پول‌سازهای بزرگی نیستند، اما می‌توانند جریان درآمدی اضافه‌ای برای سایت‌هایی فراهم سازند که عمدتاً به دیگر جریان‌های درآمدزایی متکی هستند.
مدل ترکیبی [تک‌مقوله‌ای+تبلیغ‌کننده]
برای کسب و کارهایی که رشد کرده و از محدوده‌های جریان درآمدی یا محصول یک فروشگاه تک‌مقوله‌ای عبور کرده‌اند، تبدیل شدن به یک فروشگاه ترکیبی تک‌مقوله‌ای و تبلیغ‌کننده می‌تواند سودآور باشد. شما می‌توانید در بازار ویژه و بی‌خطر خود، مقولات مرتبط با محصول اصلیتان را امتحان کنید تا وضعیت جذب مشتری خود را بسنجید. این کار، مزیت یک گروه از محصولات اضافی را به شما می‌دهد بدون اینکه از شما بخواهد درگیر بازاریابی و مدیریت محصولات دیگری شوید.
راه‌های بسیاری برای نتیجه دادن این شکل از تجارت الکترونیک وجود دارد، از فهرست کردن پیوندهای تبلیغاتی روی وبلاگ فروشگاهتان تا استفاده از ویجت‌هایی که باعث می‌شوند محصولات تبلیغاتی شبیه محصولاتی به نظر برسند که در فروشگاه اینترنتی شما به فروش می‌رسد، با فرآیند بررسی یکپارچه‌ای که خللی در سفر خریدار ایجاد نمی‌کند.
کدام مدل بیشتر با ایده‌ی شما جور درمی‌آید؟
حالا که انواع کسب و کارهای تجارت الکترونیک، محصولات موجود، پلت‌فرم‌ها، و مقوله‌های فعلی کسب و کار را شناخته‌اید و برای شروع کار آماده هستید. نگاهی به طرح کسب و کار خود بیاندازید.
اگر این مقاله به نظرتان مفید بود، لطفاً آن را با دیگران به اشتراک بگذارید، چون حاوی نکاتی است که به موفقیت شما در این عرصه کمک می‌کنند، از انتخاب پلتفرم گرفته تا بازاریابی محصولات و… همچنین اگر موضوعی هست که دوست دارید به آن پرداخته شود و در آرشیو ما نیست، در ادامه و در بخش نظرات با ما آن را در میان بگذارید.
منبع: اکوموتیو
دیدگاه شما